به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کاشان اول، آیین مذهبی قالیشویان با قدمتی حدود 1300 سال که پس از شهادت حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر(ع) هر ساله برپا می شود، صبح امروز به شیوه مرسوم و با حضور و سخنرانی تولیت آستان حضرت امام رضا(ع) انجام شد.

شهادت امامزاده سلطانعلی‌بن‌امام محمدباقر(ع) در 27 جمادی‌الثانی سال 116 هجری قمری است و مردم و اهالی فین کاشان که دعوت‌کنندگان آن حضرت به این خطه بودند و از حامیان آن به شمار می‌رفتند دومین جمعه مهرماه را به‌عنوان مراسم قالیشویان انتخاب کردند.

در این مراسم که منحصراً توسط اهالی روستای «فین» کاشان و چند روستای دیگر برگزار می‌شود و دیگران حق شرکت در آنرا نداشته و تنها تماشاچی هستند؛ یکی از قالی‌های درون بنای امامزاده، به عنوان قالی‌ای که به هنگام شهادت در تابوت او بوده و پیکر امامزاده را در آن پیچیده بوده‌اند، به صورت لوله‌شده بر دوش جوانان قرار می‌گیرد و آنان آنرا به سوی چشمه‌ای که در حدود چند صد متری شرق بنا واقع است، می‌برند. به دنبال این دسته، گروهی دیگر که هر یک چوبدستی بلندی را بر دست دارند، حرکت می‌کنند و با تکان دادن چوبدستی در هوا به نبردی نمادین با قاتل امامزاده می‌پردازند.

حضرت سلطانعلی که یکی از چهار امامزاده واجب التعظیم و دارای تاریخ مستند در ایران می‌باشد، به دعوت مردم همین دیار از سمت پدر بزرگوارشان حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرستاده شد.اما پس از گذشت چند سال از نفوذ روزافزون امام‌زاده در مردم منطقه، حاکمان منطقه را به وحشت انداخت. و حاکم منطقه پس از چند روز جنگ و درگیری، سلطان‌علی را هنگام دعا و نماز در محلی که اکنون به قتلگاه معروف است به شهادت رساند.

دو روز پس از شهادت خبر به فینی‌ها رسید. فینی‌ها با بیل، چوب و چماق خود را به اردهال رساندند و در روز سوم شهادت، پیکر پاک امام‌زاده را در یک تخته قالی نهاده به سر نهر آبی که اکنون به نهر شاهزاده حسین معروف است، بردند و غسل دادند و بعد در محل کنونی به خاک سپردند. به روایت دیگر، جسد پاره پاره امام‌زاده را بدون غسل روی قالی گذاشتند، به بالای تپه بردند و دفن کردند. بعد قالی آغشته به خون امام‌زاده را با آب جوی شستند و غسل دادند. می‌گویند، فینی‌ها مشغول غسل و دفن بودند که خاوه‌ای‌ها از راه می‌رسند و کمک می‌کنند؛ به همین علت فینی‌ها در دومین جمعه مهرماه به مشهد اردهال می‌آیند و مراسم خاکسپاری او را زنده نگه می‌دارند.

اغلب خانواده‌های فینی و خاوه‌ای که بر اساس سنت دیرینه هر سال در مراسم شرکت می‌کنند، شب جمعه قالی به اردهال می‌آیند و در منازل باریکرسف، زایرسراها، دامنه‌ها و حوالی صحن‌های بقعه امام‌زاده به سر می‌برند. از اوایل صبح جمعه، هزاران نفر از فینی‌های متعصب، اغلب با پوشش پیراهن مشکی، چوب و چماق‌های تراشیده و مخصوص خود را که از قبل می‌تراشند و آماده می‌کنند، به دست می‌گیرند. گفته می‌شود در گذشته به جای چوب، شمشیر، قمه و نیزه به نشانه رزمجویی و جنگ با قاتلان به دست می‌گرفته‌اند. چوب به دستان در کنار جوی آبی که در صحن بقعه شاهزاده حسین جاری است، جمع می‌شوند و منتظر می‌مانند تا مراسم آغاز شود. در این میان چند تن از بزرگان نذورات نقدی مردم را جمع می‌کنند. با شروع مراسم فینی‌ها، یا حسین گویان و با شور و هیجان با پایین و بالابردن چوب های‌شان برای گرفتن قالی به سمت مرقد سلطان‌علی که در فاصله 800 متری واقع است، به راه می‌افتند. پس از عبور از گذرگاه دره،  از ضلع جنوبی بقعه وارد صحن پاپک می‌شوند و با طی کردن پله‌های پاپک وارد صحن صفا می‌شوند. معمولا قبل از این که قالی را از خادمین امام‌زاده تحویل بگیرند، در صحن صفا و صحن‌های جانبی، مراسم نوحه‌خوانی و سینه‌زنی و سخنرانی برگزار می‌شود.

پس از پایان سخنرانی و سوگواری، یکی از ریش‌سفیدان فینی، کمک‌های نقدی و نذورات جمع‌آوری شده را به عنوان هدیه به متولی یا سرپرست خادمان آستانه می‌دهد و درخواست قالی مخصوص امام‌زاده شهید شده را می‌کند. خادمان، یک تخته قالی لوله شده را با پارچه مشکی می‌پوشانند و به ریش‌سفیدان فینی می‌سپارند. چوب به دستان فینی، با دیدن قالی با شور و هیجان مضاعف و فریاد یا حسین یا حسین به سوی قالی می‌شتابند. قالی را در اختیار خود می‌آورند و در حالی که انبوه جمعیت غیر فینی آن‌ها را احاطه و همراهی می‌کنند، قالی لوله شده را به نشانه جسد امام‌زاده که در فرش پیچیده شده با ذکریا حسین و هیاهوی زیاد بر دوش نهاده با گام‌های تند و شتایان از صحن صفا خارج می‌شوند. در این میان، جمعیت انبوه آبادی‌های دیگر، حق نزدیک‌شدن به قالی را ندارند و تنها می‌توانند با نوحه‌خوانی و عزاداری آن‌ها را حمایت کنند. در پیشاپیش دسته حاملان قالی، یکی از اهالی کاشان، در حالی که جانمازی به سینه خود آویخته و قرآنی به دست گرفته و تسبیحی در دست دارد، سوار بر اسب حرکت می‌کند. می‌گویند این نماد جانماز امام‌زاده است، که یکی از اهالی چهل حصاران آن را برای امام‌زاده می‌انداخته‌است. همچنین دسته عزادار خاوه‌ای با حمل علم و کتل، فینی‌ها را همراهی می‌کنند. دسته هیجان‌زده، چوب و چماق‌های خود را در آسمان تکان می‌دهند، می‌رقصانند و مانند سپاهی خشمگین به دنبال علم به سوی چشمه سرازیر می‌شوند. گروهی جلوتر، خود را به چشمه می‌رسانند و جمعیت را از لب چشمه کنار زده فضا را آماده  ورود قالی می‌کنند. قالی را یه کنار نهر می‌آورند و بر روی زمین می‌گذارند. در این هنگام کسانی که امام‌زاده را یاری نکرده‌اند را لعنت می‌کنند.

سپس برای شستن قالی، چوب دستی خود را در آب چشمه فرو برده بیرون می‌آورند. قطرات آب چوب‌ها را به قالی می‌پاشند و گوشه‌ای از قالی را خیس می‌کنند، که این نمادی برای شستن و غسل دادن قالی شهید است. سپس به همان ترتیب قالی را بر دوش گرفته از طریق گذرگاهی که به در شرقی بقعه منتهی می‌شود وارد صحن سردار یا فینی‌ها می‌شوند و چند دور قالی را در حیاط می‌چرخانند و بعد به ایوان بقعه می‌برند. در اینجا شور و هیجان به اوج می‌رسد. چند نفر از بزرگان خاوه و فین پیش می‌روند تا قالی را بگیرند ولی چوب به دستان که دوست ندارند قالی را تحویل دهند، با تکان دادن چوب‌هایشان آن‌ها را دور می‌کنند؛ تا این‌که با کشمکش‌های زیاد و فریادهای مکرر حسین، حسین و الله اکبر بزرگان فینی قالی را گرفته به بزرگان خاوه تحویل می‌دهند. خاوه‌ای‌ها نیز قالی را با تشریفات خاص تحویل خدام امام‌زاده می‌دهند. بدین ترتیب حدود ظهر مراسم تمام می‌شود و دسته برای زیارت به مرقد امام‌زاده می‌روند.

حجت الاسلام و المسلمین رئیسی تولیت آستان رضوی امروز در مراسم سنتی ـ مذهبی قالیشویان مشهد اردهال کاشان، در صحن مطهر حضرت سلطان علی ابن امام محمد باقر(ع) مشهد اردهال به حاکمیت الهی و ارداه مستکبرین در قرآن اشاره کرد و گفت: اراده الهی آن بود که ابراهیم بت شکن بماند و ظلم نابود شود.

وی با بیان اینکه عده ای تصورمی‌کردند که اگر امام حسین را شهید کنند عاشورا تمام می شود در حالی که با شهیدکردن امام حسین و اصحابش عاشورا زنده شد.

حجت الاسلام رئیسی افزود: حضرت  سلطان علی ابن امام محمد باقر فرزند بلافصل امام محمدباقر(ع) به منظور حق خواهی از پرچم اسلام و دفاع از کرامت انسان قیام کرد که او را به اتفاق یاران باوفایش شهید کردند که اسلام نباشد اما غافل از اینکه با گذشت سالها از شهادت این حضرت زنان ومردان بسیار زیادی از سراسر کشور به جایگاه مقدس این حصرت به منظور یادآوری رشادت‌های ایشان حضور پیدامی کنند. 

وی شهادت را آغازی برای تحقق عدالت و ارزشها و حاکمیت الهی دانست و گفت: هیچ موقع تلاش‌های زنان و مردان این وطن که برای حق خواهی تلاش کردند بی ثمرنمی ماند.

وی برسینه زدن را موجب بقای عاشورا دانست و گفت: زیارت و ارادت و دلدادگی به امام حسین در طول تاریخ رمز بقای عاشورا بوده است.